Nupela ripot i kam aut: Watpo katim tropikal bikbus long planim diwai?

Wantok Niuspepa | 30 October 2025

Nupela keis stadi bilong ACT NOW! wantaim Jubilee Australia Research Centre i painimaut sampela hevi i kamap long loging operesen aninit long Forest Clearing Authority (FCA) long Wanigela, Oro Provins.

Dispela ripot i gat infomesen i soim olsem loging operesen i gohet yet maski sapos ol asples i egensim, na i soim olsem ol i no yusim FCA long wok egrikalsa, na i bin gat wari tu sapos ol i bihainim lo o nogat.

Keis stadi i glasim Northern Forest Products Limited, papa bilong dispela FCA laisens em i bin kisim long 2017. Kampani i kisim dispela FCA bilong    kamapim  wanpela    diwai plantesin projek na ol i katim tropikel bikbus sais bilong en inap long 42,600 hekta. Wok i bin stop sotpela taim long 2019 taim ol papagraun wantaim Oro Provinsal Gavana i bin salensim dispela FCA long kot. Tasol kampani i kisim nupela FCA gen long mun Julai long 2019 na i stat long katim na salim ol diwai.

Bihain long 8-pela yia, i no gat wanpela diwai plantesin i sanap. Ol pipel i luksave olsem kampani i yusim dispela egrikalsa laisens long katim na salim ol tropikel diwai. Satelait piksa i soim tu olsem ol i no kliaim graun long wokim egrikalsa projek – dispela i soim olsem kampani i no bihainim kondisen bilong FCA – na tu, ol i kalapim mak bilong FCA laisens na katim ol diwai. Long pinis bilong 2023, kampani i bin salim 150,000 cubic metre round log i go aut long dispela eria. Manimak bilong ol diwai em USD 15 milien (PGK 60 milien).

Dispela stadi i soim tu olsem ol pipel i egensim loging, na tu kampani i no bin kisim tok orait bilong ol. Ol i wari olsem kampani i no tingting long sosel laip bilong pipel na ol bagarap i kamap long envairomen.

Dispela em i namba faiv pablikesen i soim ol abius i kamap long taim ol kampani i yusim FCA long katim ol tropikel forest diwai long PNG. Em i namba foa keis stadi long FCA. I gat  moa evidens i soim ol dispela abius, tasol i no gat wanpela bekim i kam long PNG Forest Authority (PNGFA) long dispela FCA bilong Wanigela Tree Plantation Project, o ol arapela FCA projek long ol dispela ripot.

I gat moa evidens bilong abius i save kamap long FCA laisens, tasol PNG Forest Authority (PNGFA) i no bekim tok.

Praim Minista i mas step in nau na stopim dispela iligel loging long kantri. Em i bin sanap long ai bilong ol arapela kantri na promis olsem PNG bai protektim ol bikbus bilong en.

Pasin bilong yusim ol FCA long katim diwai, i bagarapim namba tri bikpela renfores long wol, we i no helpim ol asples pipel, tasol i pulapim poket bilong ol ovasis kampani. Praim Minista na Gavman i mas step in na stopim nau.

Wanigela em i wanpela bilong tupela ektiv loging konsesen i operet aninit long FCA namel long ol 9-pela provins long pinis bilong 2023. Sais bilong graun ol kampani i katim na salim diwai long en em 61,849 hekta - em i wankain olsem sais bilong 11,000 soka fil.

Ol Rekomendesen

•   Northern Forest Products Ltd i mas stop long katim ol diwai, stretim bek ol bagarap long graun, na baim kompensesen long ol papagraun sapos kampani i bin brukim lo.

• PNGFA i mas sekap long Wanigela FCA, saspendim o kenselim laisens sapos i no gat tok orait bilong ol papagraun, kotim kampani sapos i no bihainim lo, na baim kompensesen we ol i no bin luksave long en.

•  PNG Dipatmen bilong Egrikalsa na Laipstok i mas glasim sapos dispela projek i bihainim stret wok bilong egrikalsa em i bin tok long mekim.

•   Ol fainensel institusen husat i givim sevis long Nothern Forest Products Limited i mas skelim gen risk na due diligence long mani i kam long projek.

•  Long stretim ol hevi insait long FCA, PNGFA i mas pablisim risal bilong ol risets, wokim independent audit, stopim ol log ekspot, no ken givim aut nupela FCA, na kamapim wanpela pablik rejista.

SAINIM DISPELA PETISEN BILONG  STOPIM  FCA ABUIS: https://www.stopfca.org/en/  

Yu ken daunloudim Wanigela FCA ripot usim dispela link - https://actnowpng.org/sites/default/files/publications/Wanigela%20FCA%20...