ACTNOW! i writim na Wantok Nuispepa i publisim, Mas 20-26 , 2025
Pot Mosbi, Papua Niugini: Ripot bilong New Corruption Perceptions Index (CPI) em Transparency International i bin putimaut long 11 Februeri 2025, i soim ples klia olsem Papua Niugini i no inap kontrolim korapsen. Ripot i tok PNG i gat ‘bikpela sans long korapsen i kamap’ na ‘i soim olsem em i no inap kontrolim korapsen’. PNG i gat nem nogut tru long Pacific rijon, na em i stap namba 127 long 180 kantri long wol.
PNG i no inap stoptim ol hevi bilong korapsen na i sapotim wanem samting ACT NOW i painimaut long nupela ripot bilong en long ol Distrik Divelopmen Atoriti (DDA). Dispela ripot i glasim ol data i stap long website bilong DDA Watch, i soim ples klia olsem i no gat transparensi, gavanens na fainensel akauntabiliti long olgeta 93 DDA.
Ripot i soim olsem i no gat ol plen, fainensel ripot, no gat wokbung wantaim pablik, no gat lain i sekap long ol wok na menesmen bilong Distrik Sevis Impruvmen Program (DSIP) na mani bilong Distrik Infrastraksa Program (DIP).
Cathy Tukne, Komyunikesens Kodineta bilong ACT NOW! i tok wanem samting ol i bin painim aut i soim ples klia olsem i no gat gavanens long distrik level. Em i tok i mas gat wok i kamap haria long strongim dispela hevi, we:
“I no gat akauntabiliti na pablik toksave long wanem kain wok ol DDA i mekim. Planti milien Kina bilong pipel i save go long ol DDA long wan wan yia, olsem na ol sitisen i mas lukim ol impoten ripot na toktok tu wantaim ol distrik lida bilong ol. Sapos i no gat akauntabiliti, bai isi long paulim mani, korapsen i kamap, na bai bagarapim nem bilong PNG long CPI skoa.”
Ol Impoten Samting insait long Ripot:
1. I no gat Pablik Akses long ol Ki Distrik Dokumen
- Ol 7-pela tasol long 93 DDA i putimaut 2023 – 2027 Five Year Development Plan long ol pablik i ken lukim.
- No gat pablik rekot o ol Enuel Baset, Akwitel Ripot, Inspeksen Ripot, o Odit Ripot.
2. No gat kontek Infomesen
- Ol 48 DDA i no gat CEO, na 3-pela distrik tasol i gat ektiv email address na 4-pela distrik i gat ektiv fon namba.
- Ol 85 DDA i no gat post opis adres o website olsem na ol pablik i no inap kisim infomesen long ol distrik opisa.
3. No gat nius long midia: I bin gat 774 nius stori bilong ol DDA i kamap long midia long 12-pela mun, planti DDA i no gat moa long 10-pela stori, na i no gat wanpela nius stori bilong 7-pela distrik i bin kamap.
3. No gat Fainensel Akwital na Odit Ripot
- No gat wanpela DDA i pablisim Odit Ripot.
- Ol 40 DDA i tokaut long fainensel akwital ripot, tasol ol i no putim ripot long ol pablik i lukim.
- Ol 69 DDA i no givim yet akwital ripot bilong 2022 – 2023 na i gat wari nogut mani i paul.
Ol Rekomendesen
Long kamapim gut transperensi, akauntabiliti na pablik bilip, ACT NOW! I singaut long ol dispela samting i mas kamap nau:
- Ful Pablik Ripot bilong ol Distrik Dokumen – olgeta DDA i mas putimaut 5 yia divelopmen plen bilong ol, enuel baset, fainensel akwitel, na inspeksen ripot.
- Moa Odit Inspeksen – Opis bilong Odita Jeneral (AGO) i mas gat inap mani long mekim independen odit long olgeta DDA.
- Tokaut long Pablik – Ol sitisen i mas singaut long transperensi bilong ol DDA na autim tingting bilong ol long DDA Watch platform.
- Kontrolim Gut Mani – Dipatmen bilong Fainens i no ken givimaut mani bilong DSIP/DIP long ol distrik husat i no givim fainensel ripot bilong ol.
- Givim pawa long pipel – Ol komyuniti i mas singaut long ol distrik lida i givim infomesen long DDA Watch na ripot sapos i gat asua i kamap long gavanes.
- Lidasip Akauntabiliti – Ombudsman Komisin i mas investiget na kotim ol CEO na DDA Bod na Sia, husat i no bihainim stretpela rot bilong givim ripot.
- Strongim ol Oversight Agency – Ol insitusen olsem Dipatmen bilong Implementesen na Rurel Divelopmen (DIRD) i mas gat gutpela sapot bilong sekap long wok bilong DDA.
DDA Watch em i wanpela independen, nuetral platform bilong ACT NOW! i mekim wok bilong givimaut infomesen long transperensi na akauntabiliti long olgeta DDA bilong Papua Niugini. Website bilong en i givim sans long ol pablik i ken lukim ol gavanens ripot, ranking na i gat inta-ektiv platform long toktok i go i kam.
Yu ken kisim moa infomesen o kisim ful ripot long, www.ddawatch.org
Media Contact:
Cathy Tukne
Communications Coordinator, AC T NOW!
Email: info@actnowpng.com o ring long (+675) 78445276